آجر یکی از مصالح ساختمانی است که امروز جلوه زیباتری به خود گرفته و علاوه بر ساخت بنا، در کنار سنگ‌های ساختمانی، در دکوراسیون داخلی هم کاربرد فراوانی دارد. آجرها در ابعاد و اشکال مختلفی تولید می‌شوند و این تنوع و همخوانی آجر با دیگر مصالح، ویژه با انواع سنگ ساختمانی، استفاده از آن را در طاق‌های گنبدی و قوسی شکل آسان می‌کند. در واقع این محصول نسبت به دیگر مصالح ساختمانی کاربرد بسیار زیادی دارد. به دلیل قیمت مناسب، در بسیاری از پروژه‌‎های ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این نوشتار از آتاسنگ با ما همراه باشید تا با انواع آجر در ساختمان سازی و کاربرد آن آشنا شویم.

آجر چیست؟

ابتدا بهتر است با ماهیت آجر آشنا شویم. آجرها در حقیقت نوعی بلوک هستند که برای مصارف مختلفی همانند دیوارها، سنگ‌فرش‌ها و سایر عناصر مربوط به ساخت و ساز طراحی می‌شوند. در گذشته آنها را به صورت دستی، ساخته و در مقابل هوا می‌گذاشتند تا خشک شوند. امروزه آنها را بیشتر به شکل ماشینی و در کوره‌های مخصوص آجر پزی تولید می‌کنند. در نهایت می‌توان گفت آجرها، بلوک‌هایی با اندازه منظم و مکعبی شکل هستند که از خاک رس ساخته می‌شود و در قسمت‌های مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع آجر در ساختمان سازی و کاربرد آنها

به جرأت می‌توان گفت یکی از اصلی‌ترین دلایلی که آجرها تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته‌اند و جزء محبوب ترین مصالح ساختمانی به حساب می‌آیند، تنوع بی‌مانند آنها در طرح، رنگ، ابعاد و کاربرد بوده است. گونه‌های مختلف آجر به اندازه‌ای متنوع است که در این جا تنها به بررسی برخی از آنها اکتفا می‌کنیم.

آجر لعابی

یکی از روش‌های روکش کاری آجر، لعاب کاری آن است که آجر را در برابر عوامل مختلفی محافظت می‌کند. به آجری که سطح رویی آن پوشیده از لعاب‌های رنگارنگ و جذاب است، آجر لعابی می‌گویند. آجرها ممکن است در معرض رطوبت، فرسایش، هوازدگی و تغییرات آب و هوایی قرار گیرند، اما لعابی که سطح آن را پوشانده نقش لایه محافظتی را ایفا می‌کند و عمر آن طولانی‌تر خواهد شد. آجرهای لعابی، در رنگ های متنوع تولید می‌شوند، به همین دلیل از آن‌ها در تزیین دکوراسیون داخلی و بیرونی ساختمان استفاده می‌کنند. این آجرها بیشتر در طراحی‌های سنتی کاربرد دارند.

آجر ماشینی

نوع دیگری از انواع آجر در ساختمان سازی ، آجر ماشینی است که به دو دسته سوراخ دار و توپر تقسیم شده و در ابعاد مختلف تولید می‌شود. در صورت استفاده از آجر سوراخ دار، سوراخ‌ها با ملات پر می‌شود تا استحکام و مقاومت سازه‌ها بالاتر رود. تعداد سوراخ‌های تعبیه شده در آجر ماشینی ۸ الی ۱۰ عدد می‌باشد. اصولاً برای ساخت دیوار و در مرحله سفت کاری از آجر ماشینی به دلیل استحکام بالا استفاده می‌گردد. نکته مهم در مورد این نوع آجرهای ماشینی، آن است که حجم سوراخ‌ها نباید بیش از ۲۵ درصد سطح آن را شامل شوند. همچنین فاصله سوراخ‌ها از یکدیگر و از لبه آجر نباید کمتر از ۳۰ درصد طول آجر باشد. این نوع آجر قیمت مناسبی دارد و قابل استفاده درتمام پروژه‌های ساختمانی است.

آجر ماسه آهکی

این نوع آجر از سیلیکات کلسیم تولید می‌شود و اغلب در پی سازی ساختمان کاربرد دارد. مقاومت فشاری این آجر بالاست، از این رو ظرفیت باربری آنها هم بالا می‌باشد .از آن در ساخت دیوارهای حائل و حمال استفاده می‌شود.‌ در تولید آجرهای ماسه آهکی از رنگدانه‌ها استفاده می‌شود، به همین دلیل از نظر ظاهری زیبا هستند. سختی این آجرها بالا است و ابعاد و شکل یکنواخت آن‌ها اجرای دیوار را آسان می‌کند. آجرهای ماسه آهکی، عایقی خوب برای جلوگیری از خروج گرما از ساختمان در زمستان و ممانعت از ورود آن در تابستان هستند.

آجر نسوز از دیگر انواع آجر در ساختمان سازی

یکی از جدیدترین نوع آجر، آجر نسوز است. این آجر به دلیل مزایای زیاد، در ساختمان‌های امروزی، به گستردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آجرهای نسوز یک عایق حرارتی هستند که علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی، در برابر گرما و حرارت مقاومت خیلی بالایی دارند. آجرهای نسوز خاصیت فیزیکی و شیمیایی خود را در درجه حرارت‌های بالا از دست نخواهند داد. به دلیل وجود این ویژگی از آنها برای پوشش دیوار داخلی شومینه استفاده می‌شود. این آجر در برابر فرسایش، خراشیدگی، حرارت، اشعه آفتاب، رطوبت و تغییرات آب و هوای مقاوم است. به علت استفاده از مواد معدنی در ساخت این آجر از آن در مصارف ساختمانی به خوبی استفاده می‌کنند. قیمت آجرهای نسوز نسبت به دیگر آجرها کمی بالاتر است.

آجر نما

یکی دیگر از انواع آجر در ساختمان سازی، آجر نما است. همان طور که از نام آن پیداست، از آن برای طراحی نما استفاده می‌کنند. از ویژگی‌هایی که آجر نما باید از آن برخوردار باشد. می‌توان مقاومت بالا در برابر گرما و رطوبت و نفوذ آب اشاره کرد. آجر نسوز نمونه‌ای است که می‌توان از آن به عنوان آجر نما استفاده کرد. یکی از انواع آجرها که فروش خوبی در بازار مصالح ساختمانی دارد همین آجر نما است.

آجر سفالی از دیگر انواع آجر در ساختمان سازی

آجر سفالی یا آجر ایتال، وزن بسیار سبکی دارد. شکل ظاهری آن همانند بلوک‌های سوراخ دار است و از آن در ساخت تیغه‌های جداکننده و دیوارهای غیر باربر استفاده می‌شود. این آجر در کوره‌های سفال پزی تولید می‌شود و قیمت آن در مقایسه با دیگر آجرها خیلی کمتر است. این آجرها عایق خوبی برای گرما و صوت هستند و پایداری بسیار بالایی دارند.

آجر سفال ده سوراخ

همانطور که از نام این آجر بر می‌آید، دارای ۱۰ سوراخ است. قطر آنها بین ۵.۱ تا ۵.۲ سانتیمتر می‎باشد. در سطح آن ۱۰ سوراخ وجود دارد که این سوراخ‌ها موجب می‌شود میلگرد درون آنها قفل شود. این امر مقاومت ساختمان‌ها را در برابر زلزله خیلی بالاتر می‌برد.

آجر لفتون

یکی دیگر از انواع آجرهایی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، آجر لفتون است. این آجر در دو رنگ قرمز و زرد تولید می‌شود. ابعاد آجرهای لفتون ۱۰×۲۰×۵ است. قیمت این آجرها به ابعاد آنها بستگی دارد.

آجر فشاری

آجرهای فشاری جزء آن دسته از آجرها هستند که در ساختمان سازی به فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این آجرها با دست، خشت زنی می‌شوند و برای پخته شدن در کوره‌های آجرپزی حرارت می‌بینند. آجرهای فشاری یا آجر سنتی اصولا در مرحله سفت کاری ساختمان کاربرد دارند. این آجرها به دلیل مقاومت فشاری بالا در ساخت دیوارهای باربر، طاق‌های ضربی و تیغه‌های جدا کننده استفاده می‌شوند. وزن آجرهای فشاری چیزی حدود ۲.۵ کیلوگرم است. قیمت آنها با توجه به میزان سفارش متفاوت است.

آجر قزاقی از قدیمی‌ترین انواع آجر در ساختمان سازی

قدیمی‌ترین نوع آجر، آجر قزاقی است. این آجر به دوره ساسانیان باز می‌گردد. در بناهایی همانند طاق کسری این نوع آجر به چشم می‌خورد. قزاق‌ها در بدو ورود به ایران، خانه‌هایشان را با این آجر می‌ساختند. به همین دلیل بعدها این آجر به عنوان آجر قزاقی شناخته شد. آجر قزاقی در رنگ‌های مختلفی همانند پوست پیازی، قرمز و گلبهی موجود است.

آجر چارک

آجر چارک به اندازه یک چهارم طول یک آجر است. ابعاد این آجر ۵/۵×۱۰×۵/۵  سانتی متر است. آجر چارک در پیوند کله راسته در دیوار ۳۵ سانتی‌متری و پیوندهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آجر دکوراتیو از زیباترین انواع آجر در ساختمان سازی

همانطور که از نام این آجر برمی‌آید، نمونه‌ای از آجرهایی است که امروزه استفاده از آن در طراحی دکوراسیون داخلی خیلی به چشم می‌خورد. این آجرها انواع مختلفی دارند و می‌توان با توجه به سلیقه شخصی نمونه‌های مناسب را انتخاب و مورد استفاده قرار داد.

آجر جوش

تولید و ساخت این آجر در دمای بیش از ۱۰۰۰ درجه صورت می‌گیرد. این دمای بالا از خمیری شدن آجر جلوگیری به عمل می‌آورد. از موارد استفاده و کاربرد این آجر می‌توان به ساخت دیوار تونل‌ها اشاره نمود.

نانو آجر

از آنجایی که نمای بیرونی ساختمان در معرض باد و باران و عوامل زیست محیطی قرار دارد، استفاده از پوشش نانو بر روی آجر می‌تواند از آسیب زدگی به نمای ساخته شده از آن جلوگیری کند.