سنگ آهکی یک نوع سنگ رسوبی است که عمدتاً از کلسیم کربنات تشکیل شده است. این سنگ در آب‌های کم عمق تشکیل می‌شود و جزء سنگ‌های طبیعی زیبا، دسته‌بندی می‌گردد. از این سنگ ساختمانی خاص و زیبا در داخل و خارج از ساختمان می‌توان استفاده‌های متعددی کرد. سنگ‌های آهکی با توجه به نوع ساخت و تشکیل انواع مختلفی دارند که هرکدام نیز دارای طرح و رنگ‌های متعددی می‌باشند. در این نوشتار قصد داریم تا شما را با سنگ آهک ساختمانی آشنا کنیم.

سنگ آهک ساختمانی

همانطور که گفته شد سنگ آهکی یک سنگ رسوبی است که از رسوب لایه‌های مختلف گیاهی و جانوری با گذشت میلیون‌ها سال به وجود می‌آید. سنگ آهک می‌تواند به راحتی با فلزات واکنش نشان دهد و باعث خوردگی آنها گردد. بنابراین توصیه می‌شوددر هنگام ساخت و ساز، از سنگ آهک ساختمانی در کنار لوله‌های آب استفاده نکنید.

مرغوب‌ترین سنگ‌های آهکی که در ایران وجود دارند، مربوط به معادن پیربکران اصفهان و همچنین استان‌های لرستان، خوزستان، کرمان و فارس می‌باشند. سنگ آهکی ممکن است از انواع آهک‌های معدنی و شیمیایی تشکیل شده باشد، که هر کدام از آنها با توجه به آهک درونشان، کاربرد متفاوتی را ایجاد می‌کنند.

نحوه شکل گیری سنگ آهک

سنگ آهک، از بقایای صدف، جلبک، مرجان و لاشه و بقایای آبزیان به وجود می‌آید. تشکیل این ماده، نیاز به محیطی مناسب از نظر دما، رطوبت و فشار دارد. مکانی که این ذرات و بقایا رسوب کرده و پس از فشرده و ترکیب شدن، سنگی را ایجاد کنند، دریاهای گرم، آرام و کم ‌عمق می‌باشد. پس از این جهت محیطی مناسب به ‌شمار می‌آیند. در این مکان‌ها پس از مرگ جانوران مختلف، لاشه آنها به ‌آرامی ته ‌نشین شده و تحت فشار و در محیطی نسبتا گرم و کاملا مرطوب، به سنگی رسوبی تبدیل می‌شود.
برخی انواع سنگ آهک ساختمانی نیز، حاصل رسوب‌‌ گذاری ‌مستقیم کربنات کلسیم در آب‌‌های شیرین یا دریایی هستند. سنگ‌ های رسوبی شیمیایی نامی است که بر این دسته اطلاق می‌گردد. این نوع نسبت به انواع زیستی به ‌مراتب کمتر یافت می‌شود.

نوع دیگر تشکیل سنگ آهک در شرایط تبخیر آبها و باقی ماندن رسوب است. درست شبیه آنچه در کتری آب جوش دیده می‌شود. به این نوع، سنگ آهک تبخیری می‌گویند. تشکیلات آهکی درون غارها مانند استالاگتیت و استالاگمیت از این دسته سنگ‌های تبخیری هستند. انواع سنگ آهک تشکیل شده به این روش‌ها، از نظر کیفیت و درجه سختی با هم متفاوت بوده و با نام‌های مختلفی  نیز اسم‌گذاری می‌شوند. از این نمونه ‌ها می‌توان به چالک یا گچ فرنگی، سنگ آهک فسیل‌ دار، انواع سنگ تراورتن، آهک اوولیتی، کوکوینا و موارد بسیار دیگر نام برد.

انواع سنگ آهک: شناخت و کاربردها

سنگ آهک یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین سنگ‌های رسوبی است که عمدتاً از کربنات کلسیم تشکیل می‌شود. این سنگ به دلیل ویژگی‌های خاص خود، در ساخت و ساز، صنعت، و حتی در کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، به بررسی انواع مختلف سنگ آهک و ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم.

1. گچ

گچ، سنگ آهکی نرم و با بافتی بسیار ظریف است که معمولاً به رنگ‌های سفید یا خاکستری روشن دیده می‌شود. این سنگ عمدتاً از بقایای میکروسکوپی موجودات دریایی، مانند سوراخ‌کننده‌ها و بقایای جلبک‌های دریایی تشکیل می‌شود. گچ به دلیل خاصیت نرم و قابل شکل‌پذیری‌اش در صنایع ساختمانی و دکوری بسیار محبوب است.

2. کوکینا

کوکینا نوعی سنگ آهک است که از بقایای پوسته‌های شکسته تشکیل می‌شود. این سنگ معمولاً در سواحل و نواحی دریایی به وجود می‌آید و تحت تأثیر موج دریا قطعات پوسته‌ای با اندازه‌های مشابه را جدا می‌کند. کوکینا به دلیل ظاهر خاصش، در نمای ساختمان‌ها و پروژه‌های دکوری استفاده می‌شود.

3. سنگ آهک فسیل کننده

این نوع سنگ آهک حاوی فسیل‌های واضح و فراوان است که به ویژه به علم دیرینه‌شناسی اهمیت می‌دهد. فسیل‌های موجود در این سنگ‌ها معمولاً شامل بقایای موجودات دریایی هستند که در فرآیند تشکیل سنگ آهک شرکت کرده‌اند. این سنگ نه تنها از نظر علمی، بلکه به عنوان یک عنصر دکوری در طراحی داخلی و نما نیز مورد توجه است.

4. آهک لیتوگرافیک

آهک لیتوگرافیک یک سنگ آهکی متراکم و یکنواخت است که به راحتی قابل جدا شدن است و سطوح بسیار صاف و همواری را تشکیل می‌دهد. این سنگ به عنوان ماده‌ای مهم در صنعت چاپ، به ویژه در فرآیند لیتوگرافی، کاربرد دارد و به دلیل خصوصیات فیزیکی‌اش، در معماری نیز استفاده می‌شود.

5. آهک اولیتیک

آهک اولیتیک سنگی است که از “اولیت” های کربنات کلسیم تشکیل شده و به شکل دانه‌های کوچک و کروی به وجود می‌آید. این دانه‌ها در اثر رسوب کربنات کلسیم بر روی ذرات شن یا بقایای پوسته تشکیل می‌شوند. آهک اولیتیک به دلیل ظاهر جالبش در پروژه‌های طراحی و دکوراسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

6. تراورتن

سنگ تراورتن نوعی سنگ آهک است که به دلیل بارش تبخیری در غارها ایجاد می‌شود و می‌تواند سازندهای زیبایی مانند استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها را به وجود آورد. این سنگ به خاطر زیبایی و جلوه طبیعی‌اش در نمای ساختمان‌ها و فضای داخلی استفاده می‌شود.

ویژگی‌های سنگ آهک

سنگ آهکی حالت بلوری و مکعبی به رنگ سفید براق که انتهای آن رنگ زرد است. درجه آن سختی به 3 تا 4 می‌رسد. آهک به رنگ سفید است که از پخته شدن سنگ آهک بدست می‌آید. وزن آن 08/3 تا 30/3 g/cm است. این بستگی به درجه‌ی پخته شدن سنگ دارد. هرچه درجه بیشتر باشد آهک پخته‌تر می‌شود. هرچه بیشتر پخته شود سرعت ترکیب با آب پایین‌تر است، و شکفتن آن و کشته شدنش طولانی‌تر است.

• دوام و استحکام: سنگ آهکی به طور کلی از دوام خوبی برخوردار است و می‌تواند در برابر شرایط محیطی مختلف مانند رطوبت، سرما و گرما مقاوم باشد.
• قابلیت شکل‌دهی: این سنگ به راحتی قابل برش و صیقل است، بنابراین می‌توان آن را به اشکال و اندازه‌های مختلف برای استفاده در معماری و دکوراسیون درآورد.
• رنگ‌های متنوع: سنگ آهکی به دلیل ترکیبات معدنی مختلف، در رنگ‌های متنوعی مانند سفید، خاکستری، زرد و قهوه‌ای یافت می‌شود که باعث می‌شود در طراحی‌های مختلف قابل استفاده باشد.
• قیمت مناسب: به دلیل فراوانی سنگ آهک در طبیعت، هزینه استخراج و فرآوری آن نسبتاً پایین است که این امر باعث می‌شود به عنوان یک ماده مقرون‌به‌صرفه در ساخت‌وساز استفاده شود.

کاربرد سنگ آهکی

سنگ‌های آهکی کاربردهای فراوانی در زمینه ساخت و ساز دارند. این سنگ از دیرباز مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته و به ویژه در ساختمان سازی به یک مصالح پرکاربرد تبدیل شده است. کاربرد سنگ‌های آهکی در داخل ساختمان برای سازه‌هایی مانند میز‌های پیشخوان، شومینه سنگی، پشت‌پرده ها و بخش‌های داخلی که نیاز به سنگ دارند، می‌باشد. سنگ آهک می‌تواند برای بسیاری از اهداف ساختمانی از قبیل ترکیب شدن با شیل‌های خرد شده جهت سیمان استفاده گردد.

انواع سنگ آهک ساختمانی

انواع بی‌شمار و متعددی از سنگ‌های آهکی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. در ادامه به بررسی چند نمونه از این سنگ‌های آهکی می‌پردازیم تا شما را بیشتر با این سنگ ساختمانی آشنا کنیم. لازم است بدانید که آشنایی هر چه بیشتر با سنگ‌های ساختمانی به شما کمک می کند تا در زمان خرید، بتوانید خرید سنگ بهتر و مرغوب‌تری داشته باشید.

تراورتن

یکی از شناخته‌ترین سنگ های آهکی که در صنعت ساختمان سازی بسیار هم پرکاربرد است، سنگ تراورتن می‌باشد. سنگ تراورتن نوعی سنگ آهکی یا به عبارت دیگر سنگی است که حاوی کربنات کلسیم می‌باشد. این سنگ در نتیجه تبخیر بارش و تشکیل استالاکتیت و استلاگمیت و گل سنگ به وجود می‌آید. از انواع سنگ تراورتن مانند سنگ آهک معمولی در پروژه‌های بزرگ ساختمانی استفاده‌های زیادی می‌کنند. این سنگ را به عنوان سنگ نما، سنگ آشپزخانه، سنگ پشت پرده، روکش و غیره در ساختمان‌های لوکس و معمولی به کار می‌برند.

روش شناسایی سنگ آهک ساختمانی

روش‌های مختلفی جهت شناسایی سنگ آهکی وجود دارد. مسلماً می‌دانید که سنگ‌های متنوع در طبیعت یافت می‌شوند که ترکیبات متفاوت و ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی مختلفی دارند به همین خاطر این امکان وجود دارد که سنگ‌های زیادی از لحاظ ظاهری به هم شباهت داشته باشند و یا حتی با هم اشتباه گرفته شوند.

اولین و مطمئن‌ترین راه شناخت سنگ آهک رنگ آن است. سنگ آهکی معمولاً به رنگ سفید و کرمی، شیری و خاکستری یافت می‌شود. هر چه این سنگ خالص‌تر باشد، رنگ آن سفیدتر خواهد بود. درجه سختی این سنگ نیز روش دیگری برای شناسایی آن می‌باشد. سنگ آهک بسیار سخت است و به راحتی تکه تکه یا خورد نمی‌گردد. بنابراین هر سنگی که با ویژگی‌های ظاهری سنگ آهک مشاهده کردید که تکه‌تکه نشد، می توانید یقین پیدا کنید که این سنگ، یک سنگ آهکی است.

قیمت سنگ‌های آهکی

قیمت سنگ‌های آهکی را چندین عامل مختلف تعیین می‌کند. مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در این زمینه شامل نوع سنگ، ترکیبات آن، درجه سختی، ضخامت، کاربری و ابعاد آن می‌باشد. اگر بخواهیم این عوامل را شرح دهیم، به طور مثال ضخامت سنگ را مورد بررسی قرار می‌دهیم. این موضوع وجود دارد که هرچه یک سنگ دارای ضخامت بیشتری باشد، مسلماً قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود. چرا که از میزان سنگ خام بیشتری استفاده شده است. دقت داشته باشید که این مورد درباره سنگ‌های آهکی نیز صدق می‌کند. ترکیبات سنگ آهکی نیز یک عامل تعیین کننده می‌باشد. زمانی که ترکیبات سنگ آهکی خالص‌تر باشد و اصطلاحاً به سنگ آهک نزدیک‌تر باشد، قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.